Η Ελλάδα επιχειρεί να αλλάξει σελίδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Με μια νέα διπλωματική πρωτοβουλία, προτείνει τη δημιουργία ενός μόνιμου πολυμερούς σχήματος συνεργασίας ανάμεσα στις παράκτιες χώρες της περιοχής.
Στο αρχικό σχήμα περιλαμβάνονται οι χώρες με τις οποίες η Ελλάδα μοιράζεται θαλάσσια σύνορα στην Ανατολική Μεσόγειο η Κυπριακή Δημοκρατία, η Αίγυπτος, η Τουρκία και η Λιβύη. Ο Υπουργός Εξωτερικών από το βήμα της Βουλής ανέφερε πώς θα ακολουθήσει μια συζήτηση προκαταρκτική με τις τέσσερις υπόλοιπες χώρες και «στην περίπτωση που υπάρχει μια καταρχήν κατανόηση, δεν θα αποκλείαμε την ένταξη και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη συζήτηση αυτή επί τη βάσει των συμπερασμάτων του Οκτωβρίου του 2020».
Η ελληνική πρωτοβουλία, ωστόσο, δεν περιορίζεται σε μια θεωρητική πρόταση συνεργασίας. Όπως επισημαίνει ο Πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς, η ουσία του εγχειρήματος βρίσκεται στην αποδοχή των θεμελιωδών αρχών που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις.
«Η πρόταση του κυρίου Πρωθυπουργού ήταν μία σαφής πρόταση που είχε σαφείς όρους και προϋποθέσεις. Όσοι κληθούν να καθίσουν στο τραπέζι των διαβουλεύσεων, θα πρέπει να αποδεχθούν τις βασικές αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και ειδικότερα τις αρχές της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, η οποία υπογραμμίζει ότι η ασφάλεια της Μεσογείου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ασφάλεια της Ευρώπης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Οι αρχές δεν είναι διαπραγματεύσιμες»
Ο κ. Μαλλιάς τόνισε πως οι αρχές αυτές δεν είναι διαπραγματεύσιμες: το απαραβίαστο των συνόρων, ο σεβασμός της κυριαρχίας, η αποχή από την απειλή ή χρήση βίας και η μη εισβολή ή κατάληψη εδαφών αποτελούν τον πυρήνα της διεθνούς νομιμότητας. Όπως υπογράμμισε, η Τουρκία, εάν επιθυμεί να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο πλαίσιο συνεργασίας, οφείλει να συμμορφωθεί με τις αρχές αυτές, καθώς «η ασφάλεια στη Μεσόγειο και η σταθερότητα στην Ευρώπη είναι αλληλένδετες».
Παράλληλα, ο Πρέσβης ε.τ. αναφέρθηκε και στις διεθνείς εξελίξεις, επισημαίνοντας ότι «η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών υπό την προεδρία Τραμπ φαίνεται να στρέφεται προς άλλη κατεύθυνση», ενώ, όπως σημείωσε, «την τελευταία εβδομάδα παρατηρήθηκε μια σαφής μεταστροφή στον τομέα της οικονομίας και της ενέργειας υπέρ της Ελλάδας».
«Ένα βήμα για μία πιο ώριμη Ανατολική Μεσόγειο»
Η τοποθέτηση του πρέσβη επί τιμή αναδεικνύει ότι η ελληνική πρωτοβουλία για ένα πολυμερές σχήμα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι απλώς ένα διπλωματικό πείραμα, αλλά μια πολιτική πρόταση με στρατηγικό βάθος, που προϋποθέτει την προσήλωση στις αρχές της διεθνούς τάξης και την ειλικρινή βούληση για διάλογο. Πρόκειται για ένα σύνθετο εγχείρημα. Η σύνταξη ενός μνημονίου κατανόησης θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε μια πρώτη συνάντηση για τη διαμόρφωση της ατζέντας και τη προτεραιοποίηση κάποιων θεμάτων.
Η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από τη βούληση των συμμετεχόντων να υπερβούν τις διαφορές τους και να δουν την Ανατολική Μεσόγειο όχι ως πεδίο αντιπαραθέσεων, αλλά ως κοινό χώρο ευημερίας και ανάπτυξης. Αν το εγχείρημα πετύχει, θα πρόκειται όχι μόνο για μια διπλωματική επιτυχία της Ελλάδας, αλλά για ένα βήμα προς μια πιο ώριμη και συνεκτική Μεσόγειο.
Μέσα από τη συνεργασία για κοινά ζητήματα όπως το μεταναστευτικό, η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών η Αθήνα φιλοδοξεί να ανοίξει έναν νέο δρόμο διαλόγου.
«Ευχόμαστε η Τουρκία να καθίσει στο τραπέζι»
Αναφορικά με το ενδεχόμενο η Τουρκία να συμμετάσχει στο προτεινόμενο πολυμερές σχήμα της Ανατολικής Μεσογείου, ο Πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς ανέφερε «Αυτό θα ήταν κάτι που ευχόμαστε όλοι. Δεν είμαι βέβαιος, όμως, ότι η ευχή θα μετατραπεί σε πραγματικότητα», σχολίασε, αναφερόμενος στις πρόσφατες κινήσεις του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν και κορυφαίων υπουργών του, που δείχνουν ότι η Άγκυρα συνεχίζει να κινείται σε διαφορετική γεωπολιτική κατεύθυνση, παρά τις ενδείξεις προσέγγισης από πλευράς Ουάσιγκτον.
Παράλληλα επισήμανε ότι, ενώ η Ελλάδα αναδεικνύεται σε κόμβο ενεργειακής ασφάλειας και μεταφοράς προϊόντων και αγαθών, η Τουρκία δείχνει να αναζητά εκ νέου ρόλο μέσω διμερών κινήσεων με τη Λιβύη και επαφών υψηλού επιπέδου στις ΗΠΑ.
«Στην Ελλάδα πια επενδύουν μαζικά οικονομικά και ενεργειακά πέραν δηλαδή της πανίσχυρης και αμυντικής συνεργασίας που έχουμε εδώ και 70 χρόνια ακριβώς οι ΗΠΑ. Αυτό είναι κάτι που ουδείς δικαιούται να υποτιμήσει και ουδείς δικαιούται να ανακόψει», κατέληξε.
Η Ελλάδα κλειδί για την ενεργειακή στρατηγική των ΗΠΑ
Στο πλαίσιο των διεθνών εξελίξεων, ο Πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς στάθηκε ιδιαίτερα στη νέα δυναμική των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, υπογραμμίζοντας τη σημασία των πρόσφατων ενεργειακών συμφωνιών που υπεγράφησαν στην Αθήνα.
«Ορθώς χαρακτηρίστηκε ιστορική η δέσμη των συμφωνιών που υπεγράφησαν την περασμένη εβδομάδα μεταξύ Ελλάδας, ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεων και των ΗΠΑ για την ενέργεια. Η σφραγίδα εμπιστοσύνης των ΗΠΑ σε όλους τους τομείς είναι δεδομένη», τόνισε ο κ. Μαλλιάς, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα αποτελεί πλέον ενεργειακό εφαλτήριο των Ηνωμένων Πολιτειών για τα Βαλκάνια, την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη.
Ο ίδιος ανέδειξε τον «οικουμενικό ρόλο» της Ελλάδας σε τρεις στρατηγικούς τομείς: την παγκόσμια ναυτιλία, την πολιτιστική της κληρονομιά, και τη δυναμική ομογένεια της, κυρίως στις ΗΠΑ αλλά και σε άλλες ηπείρους. Παράλληλα, υπενθύμισε ότι το 2026, με τη συμπλήρωση 250 ετών από τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών, η ιστορική σύνδεση Ελλάδας και Αμερικής αποκτά ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς «οι θεμελιωτές της αμερικανικής ανεξαρτησίας εμπνεύστηκαν από την κλασική Ελλάδα, κυρίως από την Αθήνα και τη Σπάρτη».
«Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται σήμερα από ισχύ, δημοκρατία και –κυρίως– πολιτική σταθερότητα», σημείωσε ο κ. Μαλλιάς. «Και πρέπει αυτή τη σταθερότητα να τη διαφυλάξουμε, διότι οι ΗΠΑ και οι ενεργειακοί κολοσσοί δεν θα επένδυαν ποτέ σε μια χώρα που δεν εξασφαλίζει συνέχεια και ασφάλεια στο μέλλον», πρόσθεσε.
