Στο επίκεντρο της 3ης Διακυβερνητικής Συνόδου Ελλάδας – Κύπρου, που πραγματοποιείται σήμερα, Τετάρτη (12/11/25) στην Αθήνα, αναμένεται να τεθεί το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, ένα έργο στρατηγικής σημασίας και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Μαρία Τσιλινίκου, Χρύσανθος Κοσελόγλου
Η Σύνοδος λαμβάνει χώρα, δύο χρόνια μετά την επίσημη θεσμοθέτησή της από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Νίκο Χριστοδουλίδη το 2023 με στόχο την εντατικοποίηση της συνεργασίας των δύο χωρών και τη διεύρυνσή της σε μια σειρά από τομείς, πέρα από την εξωτερική πολιτική, όπου η συνεργασία και ο συντονισμός Αθήνας-Λευκωσίας είναι διαρκής.
Σε μια περίοδο που οι ισορροπίες στην περιοχή μεταβάλλονται και η ανάγκη για ασφάλεια εφοδιασμού εντείνεται, η Αθήνα και η Λευκωσία επιδιώκουν να ευθυγραμμίσουν τις ενεργειακές και διπλωματικές τους στρατηγικές.
Η επικείμενη Διακυβερνητική συνεδρίαση αναμένεται να δώσει σαφή πολιτικά «σήματα» για την επιτάχυνση του έργου και να καθορίσει το πλαίσιο συντονισμού με τις Βρυξέλλες και το Τελ Αβίβ, σε μια συγκυρία, όπου η ενεργειακή διπλωματία αποκτά κεντρικό ρόλο.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να ενημερώσει τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη για τις συναντήσεις με Αμερικανούς αξιωματούχους και τις συμφωνίες που υπογράφηκαν στην Αθήνα και αναβαθμίζουν τον ρόλο της Ελλάδας γεωπολιτικά και ενεργειακά στην ευρύτερη περιοχή και μέχρι την Ουκρανία.
Περιβάλλον, Υγεία, Παιδεία, Μεταφορές, Ψηφιακή Πολιτική, Στεγαστική Πολιτική, Πολιτική Προστασία, Δικαιοσύνη, Πολιτισμός και Εξωτερική Πολιτική είναι μεταξύ των τομέων συνεργασίας που θα συζητηθούν από τους αρμόδιους υπουργούς Ελλάδας και Κύπρου με στόχο την ανάληψη συντονισμένων δράσεων στους αντίστοιχους τομείς, την εντατικοποίηση της συνεργασίας και την ανταλλαγή καλών πρακτικών.
«Βούληση για παραγωγική συνεργασία»
Οι τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή, το Κυπριακό μετά και την εκλογή Τουφάν Ερχιουρμάν στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αλλά και η ανάληψη καθηκόντων από την Κυπριακή Δημοκρατία Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2026, αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο της συνάντησης που θα έχει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη.
«Κατά τις εργασίες της Συνόδου θα εξεταστεί ένα ευρύ φάσμα πολιτικών, που αντανακλούν τη βούληση των δύο Κυβερνήσεων να επενδύσουν σε ουσιαστικές, παραγωγικές συνεργασίες» σημείωνει ο Κύπριος Κυβερνητικός Εκπρόσωπος λίγες ώρες πριν το τετ α τετ Μησοτάκη – Χριστοδουλίδη.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα συνοδεύεται από πολυμελή κυβερνητική αποστολή, αποτελούμενη από τους Υπουργούς Εξωτερικών, Εσωτερικών, Υγείας, Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, την Υφυπουργό παρά τω Προέδρω, τον Υφυπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής και την Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων.
Αντίστοιχα, τον Κυριάκο Μητσοτάκη θα πλαισιώνουν 16 Υπουργοί, Αναπληρωτές Υπουργοί και Υφυπουργοί.
Νέα τριμερής στις Βρυξέλλες
Η Σύνοδος πραγματοποιείται λίγες ώρες πριν από την προγραμματισμένη τριμερή διαβούλευση στις Βρυξέλλες, όπου θα συμμετάσχουν ο Έλληνας Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου, ο Κύπριος ομόλογός του, Γιώργου Παπαναστασίου μαζί με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας, Νταν Γιόργκεσεν.
Αναμένεται η παρουσία τους στην ευρωπαϊκή πρωτεύουσα να συνοδευτεί από ενιαίο μήνυμα βούλησης και συντονισμού. Στην επίσημη ατζέντα της συνάντησης θα είναι η επιτάχυνση των απαραίτητων έργων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη για την ανάπτυξη του Κάθετου Διαδρόμου, ο καθορισμός των τρόπων για την παύση των ρωσικών ροών μετά το 2028 από τον Turkstream και γενικότερα η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο όπως και οι εξελίξεις της Διατλαντικής Συνόδου PTEC στην Αθήνα, με την Ελλάδα πλέον να καθιερώνεται ως στρατηγική πύλη του αμερικανικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Ωστόσο, στο τραπέζι αναμένεται να τεθεί και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου καθώς ο Ευρωπαίος Επίτροπος έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να αποσαφηνίσει τον οδικό χάρτη υλοποίησης του έργου και να κλείσει τα εκκρεμή ζητήματα που κρατούν καθηλωμένη την πρόοδο.
Τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία γνωρίζουν ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης βρίσκεται σε κομβικό σημείο, όπου απαιτείται όχι μόνο τεχνική ωρίμανση, αλλά και ξεκάθαρη πολιτική κάλυψη για να «ξεκλειδώσουν» τα επόμενα στάδια υλοποίησης.
«Η Ισραηλινή πρόταση και το σχήμα «3+1»
Την ίδια στιγμή, από το Τελ Αβίβ εκπέμπεται μήνυμα επιτάχυνσης. Ο Υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ,Έλι Κοέν, σε συνέντευξή του στην Καθημερινή, πρότεινε να αντιστραφεί η σειρά των φάσεων του έργου: να προηγηθεί δηλαδή η γραμμή Ισραήλ–Κύπρος, αντί για το αρχικά προγραμματισμένο τμήμα Κρήτη – Κύπρος. Στόχος, όπως υποστηρίζει, είναι να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος στην υλοποίηση.
Η παρέμβαση αυτή επανέφερε στο προσκήνιο τη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης ως εργαλείου ενεργειακής ασφάλειας και αλληλοτροφοδότησης δικτύων σε συνθήκες περιφερειακής αστάθειας.
Παράλληλα, από τις Ηνωμένες Πολιτείες εκπέμπονται σήματα στήριξης. Στο κοινό ανακοινωθέν του σχήματος «3+1» (Ελλάδα–Κύπρος–Ισραήλ–ΗΠΑ) γίνεται αναφορά στην ανάγκη ενίσχυσης των έργων διασυνδεσιμότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Αν και ο Fleshy Sea Interconnector (GSI) δεν κατονομάζεται ρητά, θεωρείται ότι εμπίπτει σε αυτή την ομπρέλα στήριξης.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στη Διατλαντική Σύνοδο για την Ενέργεια P-TEC, υπογράμμισε ότι η απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου αποτελεί ουσιαστικά μια σημαντική ευκαιρία για τον επανασχεδιασμό ολόκληρου του ενεργειακού χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η επανενεργοποίηση του σχήματος «3+1» μετά από πέντε χρόνια αδράνειας δημιουργεί νέες δυνατότητες συντονισμού ανάμεσα σε Αθήνα, Λευκωσία, Τελ Αβίβ και Ουάσιγκτον.
Οι υπουργοί συμφώνησαν να συνεχίσουν τις επαφές και την τεχνική συνεργασία μέσα από το θεσμικό πλαίσιο του Eastern Mediterranean 3+1 Energy Dialogue, με την επόμενη Υπουργική Συνάντηση να προγραμματίζεται για το δεύτερο τρίμηνο του 2026 στην Ουάσιγκτον.
